Zondag 13 december 2015. Gierle. Zoals vaker gebeurt kiezen we als vertrekpunt de kerk: gemakkelijk parkeren en aan het einde van de wandeling vinden we er meestal ook wat horeca gelegenheden voor een hapje en een drankje 🙂
Gierle is een mooi, pittoresk dorp, zo blijkt. De kerstverlichting zorgt voor nog extra sfeer. Van kerstweer is er echter geen sprake: het is nat en er staat een stevige wind.
De straat rond de kerk in Gierle heet “Singel”. Best wel een bizarre naam voor zo’n klein dorp. “De Singel”, het doet ons eerder aan Antwerpen denken. Oorspronkelijk was er voor het centrum van Gierle maar één officiële benaming: “Dorp”. In het begin van de 20e eeuw vinden we de benamingen “Kerkhof” en “Boschberg” terug. In de volksmond horen we ook de namen “Bloemenstraat” en “Brouwerijstraat”. Bezoekers uit Antwerpen gaven het zelfs de naam “Klein Antwerpen”. Deze naam werd lange tijd gebruikt. Oorspronkelijk maakte de weg vanuit Lille en Tielen ter hoogte van de gerestaureerde schuur een bocht, om via de Oude Baan naar Turnhout te leiden. Pas nadien bij de aanleg van een andere straat, ontstond er een lus of “singel”. Nice to know.
Gierle betekent zoveel als “bosje op verhoogde zandgrond bij een moeras”. In 1979 werd de dorpskern van Gierle beschermd: de Singel met kerk en ommuurd kerkhof, afgezoomd met statige kastanjebomen, Latijnse school, jeneverstokerij, oud-gemeentehuis met borstbeelden en dorpspomp, café Den Eik en enkele dorpswoningen.
De Schuur Gierle
De schuur van het Kempense lange type dateert uit de eerste helft van de 18e eeuw. Ze heeft steeds deel uitgemaakt van het vroegere landbouwcomplex aan de overkant van de straat. Dit landbouwcomplex (vroegere Latijnse school en jeneverstokerij) werd beschermd als monument. De gemeente voltooide de restauratie in 2001 en laat er sociaal-culturele activiteiten in plaatsvinden.
Wandelknooppunt 67 bevindt zich min of meer aan de parking in het centrum. Via de Oude Baan wandelen we naar knooppunt 5 en 4. De straat daar noemt Lozijde. De betekenis van Lozijde is “de zijde van het lo(o) of bos”. “Lo” betekent in het Frankisch “verhoogde plaats in een bos”. In 1513 is er sprake van “opte Loosyde”. Het kruispunt met de Kosterstraat en de Lozijde is waarschijnlijk het kruispunt van een heirbaan die naar Turnhout loopt. De Ferrariskaarten (topografische kaarten van de Oostenrijkse Nederlanden uit de 18e eeuw) tonen dat er op Lozijde zo goed als geen bebouwing was.
Van knooppunt 4 gaat het naar 6 en 10 aan de Rooienkapel.
De Rooienkapel
De Rooien heeft zijn naam te danken aan “gerooid bos”. In de nabijheid vinden we nog altijd het Grotenhoutbos. De naam Rooien was ooit verbonden aan een gehucht, dat heel wat woningen telde volgens de Ferrariskaarten. Walterus de Rode is de oudste vermelding en dateert uit 1340. In 1467 vinden we een stede (boerderij) gelegen te Roden. De Rooien Kapel in deze straat was vroeger volledig omringd met een vest en was dus van oorsprong een zeldzame zogenaamde schanskapel.
Aan knooppunt 41 gaan we het bos in. Vanaf hier onverhard bospad. Het is er heerlijk rustig. Weinig of geen andere wandelaars, zoals gewoonlijk. Zo’n mooie natuurgebieden in ons land en als het weer ook maar een heel klein beetje tegenzit, blijven alle mensen blijkbaar binnen. Maar ons hoor je niet klagen !
Het Grotenhoutbos, momenteel 300 ha groot, heeft in het verleden hoogstwaarschijnlijk nooit een ander grondgebruik gekend dan “bos”. De eerste schriftelijke bron die melding maakt van het Grotenhout dateert van 1320. In de Middeleeuwen was het Grotenhout eigendom van de Hertogen van Brabant. De jacht was zeer belangrijk in het vrijwoud Grotenhout en het is waarschijnlijk daarom dat het bos ook nu nog bestaat. Illustere figuren als Filips de Goede, Karel de Stoute, Maria van Bourgondië en Maximiliaan van Oostenrijk kwamen in het Grotenhout jagen. Tot het einde van de 17e eeuw werd melding gemaakt van het vangen van wolven door de boswachters. Eveneens in de 17e eeuw werden de eerste dennenbomen van de Kempen gezaaid.
De bodems van het Grotenhout zijn rijker dan die van de meeste bossen in de Kempen. Het domein bevat momenteel ongeveer 100 ha eikenbos van meer dan 100 jaar oud. Ook beukenbossen, essen- en elzenbossen komen voor. Het domein bevat vele zeldzame planten, zowel typische bosplanten als planten van grazige vegetaties. In totaal werden meer dan 360 verschillende plantensoorten gevonden. Op de iets drogere en zuurdere gronden komen veel varens voor.
Momenteel worden de uitheemse bomen verwijderd, zodat de natuur verder zijn gang kan gaan.
Grotenhoutbos
Grotenhoutbos
De paden in het Grotenhoutbos zijn meestal goed bewandelbaar, ook met kinderwagens en rolstoelen. Het zijn mooie grote dreven, zoals je hier kan zien op enkele van onze foto’s.
Grotenhoutbos
Er is ook een grote vijver in het bos, een geliefde plek voor dagvlinders, libellen, kikkers en padden. Broedvogels zijn onder andere de wespendief, de fluiter, de middelste bonte specht en de zwarte specht.
Panoramafoto Grotenhout
Herfst in het bos levert altijd mooie foto’s op:
Herfst in het bos
We verlaten het bos en steken aan knooppunt 9 de N140 over (Turnhoutsebaan).
van knooppunt 9 naar 8
Deze verharde landbouwpaden brengen ons naar wandelknooppunten 8, 7, 2 en 3 tot aan de oevers van de rivier de Aa, een zijrivier van de Kleine Nete.
de Aa
Bij aankomst in Gierle, sluiten we deze mooie wandeling af met een hapje en een drankje in Café Den Eik. Deze oude afspanning (herberg waar de voerlui hun paarden konden uitspannen en laven, en zichzelf nog meer…) dateert van het prille begin van de 19e eeuw, maar is als herberg met die naam en op deze plaats veel ouder. De huidige uitbater van dit cafe, Chris Piedfort, woont in het ouderlijke huis van Vlaamse zanger Louis Neefs. Cafe Den Eik was ook het stamcafé van Louis Neefs. (gekend van Oh Oh Ik heb Zorgen; Jennifer Jennings..) Louis Neefs overleed op kerstdag 1980.
Beluister op YouTube: Laat ons een bloem
Beluister op YouTube: M’n dorp in de Kempen
Café Den Eik Gierle
Openlucht 