Domein De Renesse en ’s Herenbos Oostmalle

De weerkundige lente is net begonnen, we kijken uit naar de frisgroene weilanden en de kleurenpracht van de eerste voorjaarsbloemen. In de tuin zijn de paarse krokussen en blauwe druifjes, de gele narcissen en de witte sneeuwklokjes al van de partij, maar de forsythia twijfelt nog een beetje.

De wandeling die we hieronder beschrijven, deden we op 3 mei 2015, midden in het voorjaar dus. Domein De Renesse in Oostmalle is een perfecte uitvalsbasis voor een mooie wandeling. (Lierselei 28 is het adres van Het Koetshuis, waar er ruime parkeermogelijkheden zijn)
Het domein van de familie de Renesse grenst aan het ’s Herenbos.

Het Vlaamse neorenaissance-kasteel van de graven de Renesse is een opvallende blikvanger in het hart van Oostmalle. Tussen 1431 en 1464 werd het kasteel gebouwd, het kende een woelige geschiedenis, geïnteresseerden kunnen hier klikken voor alle details van dit verleden.

Kasteel de Renesse

Sinds 1983 is het kasteel eigendom van de gemeente Oostmalle. Het is dus niet meer bewoond. Op zondagnamiddag is het kasteelcafé Het Binnenhof open van 13 tot 18 uur. Een gids neemt je om 15 uur mee doorheen het kasteel voor een rondleiding. Nadien kan je een wandeling doen rond het domein en ’s avonds kan je een hapje eten in het Koetshuis. Als je op een zondag eens geen plannen hebt, dan is dit beslist een aanrader.

De tuin (of eerder park – 60 ha) van Domein De Renesse is deels een Engelse tuin met verschillende uitheemse bomen, waaronder 3 mammoetbomen (sequoia). Als je er in die tijd warmpjes in zat, en dat wilde tonen, dan moest je wel een mammoetboom als statussymbool aanplanten. Het park bevat ook enkele waterpartijen. Op een kalme dag is het hier een oase van rust.

Domein de Renesse

Even terug naar het begin van onze wandeling, aan de parking van Het Koetshuis. Daar staat een standbeeld van “De Wandelaar”, een beeld van kunstenares May Claerhout dat in 1997 werd onthuld en symbool staat voor het langeafstandspad “GR Kempen” (een streek GR, Grote Routepad), die hier voorbij loopt.

Standbeeld “De Wandelaar” GR Kempen

Verder in het park, lopen we voorbij de vroegere ijskelder met een paviljoentje erbij. Deze ijskelder is nu de ideale verblijfplaats voor verschillende soorten vleermuizen.

Ijskelder Domein de Renesse

We wandelen door naar ’s Herenbos (100 ha groot). ’s Herenbos is lang het speelterrein geweest voor adellijke families. Het bos evolueerde van een bijna natuurlijk jachtbos, via een bos voor houtexploitatie, naar een groot verwilderd kasteelpark, gekenmerkt door een centraal lopende beek. Een mooi voorbeeld van goed ontwikkeld Kempisch loof- en gemengd bos. Vele planten zijn al honderden jaren oud, typische oude bosplanten, die heel zeldzaam zijn geworden in de Kempen. Het ’s Herenbos heeft het statuut van bosreservaat gekregen en is opgenomen in het netwerk van de Vlaamse bosreservaten. (Agentschap Natuur en Bos)

in ’s Herenbos

Een aanrader voor een uitstap met kinderen!

 

 

 

 

 

 

Het Vennengebied in Turnhout

Wist je dat er ten noorden van Turnhout een geweldig mooi natuurgebied ligt? Eigenlijk tussen Merksplas en Turnhout: het Vennengebied. Samen met de Kalmthoutse Heide en Landschap De Liereman is dit gebied een overblijfsel van wat vroeger één groot uitgestrekt heidelandschap was. In de Middeleeuwen was dit gebied maar liefst 8000 hectaren groot !
Het is een verzameling van grote en kleinere vennen met planten (vb. de waterlobelia, het oeverkruid) en dieren (vb. de venwitsnuitlibel, het heideblauwtje), die zelfs in heel Europa zeldzaam zijn.
Echt de moeite om eens naartoe te rijden, je kan er naar hartenlust wandelen in dit open en rustig gebied. Ook voor fietsers is het een aanrader: het Bels Lijntje is een populair fietspad dwars door de mooie natuur.

De auto kan je parkeren bij de Klein-Engelandhoeve (langs de N119) ofwel aan de parking van Camping de Baalse Hei.

De eerste voorjaarszon doet deugd en geeft al redelijk wat warmte! Volop vitamine D productie dus 🙂

Tussen knooppunt 8 en 6

Aan wandelknooppunt nr 6 slaan we rechtsaf het Natuurreservaat, Klein Kuylen, in. Voor de liefhebbers: de naam “Klein Kuylen” komt van “kleikuilen”,  de kleilaag die hier op zeer geringe diepte ligt. Klein Kuylen is een halfopen parklandschap, waarin graslanden en bos mekaar afwisselen.  In het zomerseizoen (vanaf april-mei) grazen hier gallowayrunderen. Ze zijn van nature zelfredzaam. Bij slecht weer vinden ze voldoende beschutting onder bomen of struiken. We moeten hier later op het jaar dus nog eens terugkomen.

Natuurreservaat Klein Kuylen

Het is een redelijk lang traject naar knooppunt 2, afwisselende ondergrond van bospad tot modderpoel.

Klein Kuylen

Bij aankomst op het Bels Lijntje (het fietspad) zien we de uitkijktoren al voor ons. Deze moderne uitkijktoren, een stalen constructie met duurzaam cederhout, eigendom van het Agentschap voor Natuur en Bos, werd in 2009 in gebruik genomen. Op het hoogste punt, 12.5 meter, biedt hij

Een aaneenrijging van oude, historische voetweggetjes in Hoogstraten

Het Stipstappenpad. Het lijkt wel de naam van een activiteitenparcours in een kleuterschool 🙂

Al meerdere keren zijn we voorbij dit pad gewandeld. Maar het is er nooit van gekomen om het effectief te bewandelen. Geen tijd, verkeerd schoeisel aan, andere plannen etc…

Even leek het erop dat we Valentijnsdag in de zetel zouden doorbrengen, bladerend door de nieuwste uitgave van het wandel- en fietsmagazine “Op Weg”, mijmerend over nieuwe wandelavonturen in binnen- en buitenland. Tot we op het briljante idee kwamen om het Stipstappenpad te gaan verkennen !

Wandelboots, handschoenen, sjaal en regenjas aan en op 1-2-3 staan we buiten. Miezerige regen. Was dat voorspeld?
We wandelen richting de Laermolen in Minderhout, de eeuwenoude olieslagmolen die op de 2e en 4e zondag van de maand tussen 14u en 16u in werking is. En vandaag zit het mee! De stand van het water van de Mark is perfect, de oude molen is in dienst vandaag.

De Laermolen Minderhout

De naam van deze molen wordt voor het eerst genoemd in 1391. Het was toen al een oliemolen, maar hij zag er anders uit dan nu: hij was waarschijnlijk in hout opgetrokken. In 1586 werd hij in de as gelegd en er bleef niets meer van over.
Rond 1620 wordt de molen opnieuw opgebouwd en krijgt hij ongeveer de huidige vorm. Later wordt hij uitgebreid met een 2e molengebouw op de linkeroever. De 2 molens zijn verbonden met een 30 meter lang strodak. In 1744 wordt ook de brug vernieuwd en komt de Laermolen in zijn gouden bloeiperiode. De datum 1744 kan je nu nog aflezen in de arduinen blokken in de brugpijlers.
In 1911 wordt een deel van de molen gesloopt, waardoor de oliemolen achterblijft als een ontmantelde, lege ruïne. Totdat enkele Hoogstratenaren op het idee komen om de Laermolen te restaureren. Sinds 2004 (na voltooiing van de restauratie door de vzw De Laermolen) wordt er in deze prachtige watermolen op de oever van de Mark weer olie geslagen.
Meestal wordt er koolzaadolie geslagen: (vandaag is het walnotenolie)
De olieslager strooit het kleine zwarte koolzaad op het doodbed. Dit is een grote, liggende molensteen waarover 2 stenen op hun kant ronddraaien. Het geplette zaad wordt in een pan verwarmd tot maximaal 60°C (= koude persing), waarna de kleverige, warme zaadjesbrij in zakken wordt opgevangen en in het slagblok wordt gelegd. Dan begint een hoge beuken paal op dit slagblok te kloppen. Door de toenemende druk sijpelt geleidelijk al de olie uit het zaad. Zo wordt hier al eeuwenlang olie geslagen!

 

het slagblok

het doodbed

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Via de Molenstraat bereiken we het Stipstappenpad. Het is een eeuwenoude voetweg achter het Kasteel van Hoogstraten (nu Gevangenis van Hoogstraten). De voetweg werd al honderden jaren geleden veelvuldig gebruikt door de inwoners van Hoogstraten, Wortel en Minderhout.

De Mark met in de verte de Sint-Katharinakerk van Hoogstraten

Oude Voetweg Kasteelpad Hoogstraten

Stipstappenpad Hoogstraten

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Laat ons duidelijk wezen: het Stipstappenpad is zéér drassig dezer dagen! Snel doorstappen is de boodschap, zoniet zak je weg in de modder tot voorbij je enkels! Het is dan ook niet voor niets een Laarzenpad. Huppelend van graspol tot graspol, het doet ons zowaar aan Schotland denken 🙂

De volgende oude voetweg “Kasteelpad” brengt ons tot bij

Eerste winterprik van 2016 in Oud-Turnhout (Landschap De Liereman)

De winterse buien van gisterenavond 16 januari 2016 zijn tijdens de nacht blijkbaar overgegaan in sneeuw en die is blijven liggen! Geen dikke laag sneeuw maar wel voldoende voor een mooie winterse wandeling in Landschap De Liereman in Oud-Turnhout.

’t Is niet de eerste keer dat we gaan wandelen in deze mooie streek. Vorige keer was de wandeling wat uitgelopen (je kent dat wel: we doen er nog een stukje bij, en dan nog één, en nog een ommetje…) waardoor we het laatste stuk in ’t donker hebben gelopen. We herinneren ons het avontuur alsof het gisteren was: een drassig pad, in ’t donker, een deel van het pad was overstroomd, het leek wel een steeple chase, maar dan zonder het wedstrijdaspect.

Landschap De Liereman in winters kleedje

Het gevarieerde landschap De Liereman is één van de grootste beschermde natuurgebieden van Vlaanderen. Honderden hectaren oerkempense natuur worden hier beheerd door Natuurpunt. Je vindt hier heide, landduinen, loofbos, naaldbos, veen, vennen en moeras, elk met hun typische dieren en plantensoorten.

Duinencomplex De Liereman

Hierboven een foto van het duinencomplex dat zich uitstrekt van het bezoekerscentrum in Oud-Turnhout tot een eind in Arendonk. In dit gebied was stuifzand eeuwenlang heer en meester. Door aanplanting met naaldbomen werd het zand vastgelegd, maar recentelijk werd een 40-tal hectaren van deze biotoop terug hersteld. De dieren en planten in dit gebied houden van losliggend zand. In de zomermaanden kan de temperatuur van het zand hier oplopen tot 50°C !

Langsheen ons wandeltraject komen we enkele borden tegen met weerspreuken. Deze weerspreuken zijn een eerbetoon aan Turnhoutenaar Paul Van Zummeren (1945 – 2002). Hij verzamelde samen met zijn vrouw zo’n 17.000 weerspreuken en 35.000 volkswijsheden.

Weerspreuk Paul Van Zummeren

Prachtig wandelweer is het! Een heerlijk zonnetje, een schitterend winterlandschap, meer moet dat niet zijn! De sneeuw en het dunne laagje ijs op de

Gierle en het domeinbos Grotenhout

Zondag 13 december 2015. Gierle. Zoals vaker gebeurt kiezen we als vertrekpunt de kerk: gemakkelijk parkeren en aan het einde van de wandeling vinden we er meestal ook wat horeca gelegenheden voor een hapje en een drankje 🙂

Gierle is een mooi, pittoresk dorp, zo blijkt. De kerstverlichting zorgt voor nog extra sfeer. Van kerstweer is er echter geen sprake: het is nat en er staat een stevige wind.

De straat rond de kerk in Gierle heet “Singel”. Best wel een bizarre naam voor zo’n klein dorp. “De Singel”, het doet ons eerder aan Antwerpen denken.  Oorspronkelijk was er voor het centrum van Gierle maar één officiële benaming: “Dorp”. In het begin van de 20e eeuw vinden we de benamingen “Kerkhof” en “Boschberg” terug. In de volksmond horen we ook de namen “Bloemenstraat” en “Brouwerijstraat”. Bezoekers uit Antwerpen gaven het zelfs de naam “Klein Antwerpen”. Deze naam werd lange tijd gebruikt. Oorspronkelijk maakte de weg vanuit Lille en Tielen ter hoogte van de gerestaureerde schuur een bocht, om via de Oude Baan naar Turnhout te leiden. Pas nadien bij de aanleg van een andere straat, ontstond er een lus of “singel”. Nice to know.

Gierle betekent zoveel als “bosje op verhoogde zandgrond bij een moeras”. In 1979 werd de dorpskern van Gierle beschermd: de Singel met kerk en ommuurd kerkhof, afgezoomd met statige kastanjebomen, Latijnse school, jeneverstokerij, oud-gemeentehuis met borstbeelden en dorpspomp, café Den Eik en enkele dorpswoningen.

De Schuur Gierle

De schuur van het Kempense lange type dateert uit de eerste helft van de 18e eeuw. Ze heeft steeds deel uitgemaakt van het vroegere landbouwcomplex aan de overkant van de straat. Dit landbouwcomplex (vroegere Latijnse school en jeneverstokerij) werd beschermd als monument. De gemeente voltooide de restauratie in 2001 en laat er sociaal-culturele activiteiten in plaatsvinden.

Wandelknooppunt 67 bevindt zich min of meer aan de parking in het centrum. Via de Oude Baan wandelen we naar knooppunt 5 en 4. De straat daar noemt Lozijde. De betekenis van Lozijde is “de zijde van het lo(o) of bos”. “Lo” betekent in het Frankisch “verhoogde plaats in een bos”. In 1513 is er sprake van “opte Loosyde”. Het kruispunt met de Kosterstraat en de Lozijde is waarschijnlijk het kruispunt van een heirbaan die naar Turnhout loopt. De Ferrariskaarten (topografische kaarten van de Oostenrijkse Nederlanden uit de 18e eeuw) tonen dat er op Lozijde zo goed als geen bebouwing was.

Van knooppunt 4 gaat het naar 6 en 10 aan de Rooienkapel.

De Rooienkapel

De Rooien heeft zijn naam te danken aan “gerooid bos”. In de nabijheid vinden we nog altijd het Grotenhoutbos. De naam Rooien was ooit verbonden aan een gehucht, dat heel wat woningen telde volgens de Ferrariskaarten.

Retie & Priorij Corsendonk

Zondag 20 december 2015. De zon schijnt. Tijdens het ontbijt valt het ons op dat er kleine madeliefjes in het gazon verschijnen. Het lijkt wel lente. Kerstmis staat voor de deur en het is 13°C buiten!

Vandaag wordt er gewandeld en het is er het perfecte weer voor. We kiezen de wandelkaart uit en gaan richting Retie. Vanuit Hoogstraten is het een dik half uur rijden. Maar! Een verkeersongeval met een vrachtwagen op de E34 gooit roet in het eten. We staan maar liefst 1 uur stil op de snelweg net voor de afrit Oud-Turnhout. Veel later dan gepland komen we aan op de parking van de plaatselijke voetbalclub, aan wandelknooppunt 101.

Landschap in Retie

Landschap in Retie

 

 

 

 

 

 

Via de Looiendse Bergen (bossen), aan knooppunt 103,  kom je aan in het gehucht Kortijnen.

Kortijnen zou afgeleid zijn van de persoonsnaam Nout Cortheins van Oostmalle. Boven Kortijnen werd op 17 september 1944 om 13.32u een C-47 Dakota door de Duitsers neergehaald. Brokstukken zetten de boerderij van Jan Adriaensen in vuur en vlam. Wie zich schuil hield in de kelder kon zich redden. Maar de boerderij, een gedeelte van de veestapel en de schuur gingen in vlammen op. Naast de hoeve, na de oorlog terug opgebouwd, werd een gedenksteen geplaatst met de namen van de Amerikaanse bemanning van de Dakota.

Gedenksteen Dakota C-47 Kortijnen Retie

Een mooie weg omzoomd met berken brengt ons in het volgende gehuchtje, Bremelshoef.

Bremelshoef Retie

Bremel komt van brem-lo: een bos gekenmerkt door veel bremstruiken. De naam verwijst naar de “Kleine Bremelshoeve” op nr 5, een voormalige pachthoeve van de nabijgelegen priorij Corsendonk. Ze dateert uit de 17e eeuw. De hoeve bestaat uit een driebeukig woonstalhuis onder wolfsdak, tegenwoordig volledig ingericht als woning, met ertegenover een driebeukige dwarsschuur.

Kleine Bremelshoef Retie

Via wandelknooppunten 90, 89 en 88 komen we terug op onverharde weg terecht, met op het einde van dit stuk een lange dreef.

dreef naar wandelknooppunt 86 Retie Corsendonk

De Priorij van Corsendonk is nabij. Even verderop aan knooppunt 83 is er een horeca gelegenheid, maar we beslissen om verder te wandelen naar de Priorij zelf.

In en rond ’s Gravenwezel

Zondag 29/11 start regenachtig, zoals voorspeld.

We leggen de wandelkaarten van de Kempen open en kiezen een regio uit. Het wordt ’s Gravenwezel. Die wandelstreek kennen we nog niet helemaal.

Op weg naar het vertrekpunt, klettert de regen tegen de voorruit van de auto. Het ziet er niet te best uit. Donkere grijzen wolken, verzadigd van regen, trekken samen.

Aan de kerk van ’s Gravenwezel is er voldoende parkeergelegenheid. Wandelknooppunt 29 bevindt zich kortbij.

Vertrekkende vanaf de parking aan de kerk, wandelen we richting “Oudaen”, daar is knooppunt 29. Vanaf dat punt zijn het vooral onverharde paden, dat zijn de stukken waar we van houden ! Het regent ondertussen hard, maar we zijn goed gekleed en gewapend met een grote paraplu

Als je van paarden houdt, dan kan je je hartje ophalen tussen knooppunten 30 en 23. Er is duidelijk een manege of stal in de buurt !

Tussen knooppunt 30 en 23

Van knooppunt 23 gaat het naar nummer 22, even over de weg.

Ondertussen is het gestopt met regenen. Tot nu toe zijn we nog geen andere wandelaars tegengekomen, alleen een paar hardlopers en een enkeling die zijn hond uitlaat.

Al snel kom je terug op een bospad. Een heel mooi, kronkelend pad trouwens. Dit is duidelijk de groene gordel rond Antwerpen! Dit wandelpad brengt je langs domein “La Garenne”, een natuurpark van 450 ha waar de eigenaar een aantal bedreigde diersoorten kweekt. Het domein is toegankelijk voor groepen, na afspraak.

Wandelpad “Krommeweg”

Als je knooppunt 19 nadert, zie je de antitankgracht (ATG). De ATG  werd aangelegd tussen 1937 en 1940 om Antwerpen en zijn haven te beschermen tegen een mogelijke Duitse aanval met tanks. Ze is 33 km lang  en 6 m breed en verbindt het Albertkanaal met de Schelde. De taluds hebben een hellingsgraad van 63,4°, een onoverbrugbare helling voor pantservoertuigen van voor de Tweede Wereldoorlog.
In 1993 werd de gracht beschermd. Tot op vandaag is dit het langs beschermde natuurgebied in Vlaanderen, met indrukwekkende relicten uit het verleden: 5 forten, 2 schansen (kleine forten), en 40-tal bunkers van verschillende types. Meer info op: Fortengordels

Je steekt de straat over en je bent aan knooppunt 14. We volgen nummer 20, 38 tot 91 aan het fort. De hele tijd langs de gracht.

De omgeving van het fort wordt ontsierd door een veelvoud aan (on)bewoonde vervallen buitenverblijven. De huizen aan de overkant van de wal rond het fort lijken wel volwaardige huizen te zijn. We stellen ons de vraag hoe het mogelijk is dat zoiets toegelaten wordt in België.

De dorstigen en hongerigen kunnen terecht bij de brasserie naast het fort: Brasserie MaNo. Een gezellige, mooi ingericht eetgelegenheid. De kaart ziet er ook veelbelovend uit en de gerechten die geserveerd worden, ruiken heerlijk! Een adresje om te onthouden !

We zetten onze wandeling voort. Op naar knooppunten 35 en 36.

Als je de met bomen omzoomde oprijlaan op wandelt, begrijp je dat dit kasteel altijd een dominante rol heeft gespeeld in deze regio. Het Groot Kasteel of “’t Hof” is uitgegroeid vanuit een hoeve, die later een middeleeuwse burcht werd.